Ο πρώτος αιώνας π.Χ. ήταν η χρυσή εποχή του μικρού βασιλείου που ιδρύθηκε από τις αραβικές φυλές των Ναβαταίων στη σημερινή νότια Ιορδανία. Τα σύνορά της εκτείνονταν στα νότια της σημερινής Συρίας, καθώς τα καραβάνια των Ναβαταίων περιφέρονταν στην έρημο φορτωμένα με εμπορικά αγαθά από τη χώρα τους και από την Αραβική Χερσόνησο, και ίσως και από την Ινδία, και έφταναν στην Αίγυπτο, τη Συρία και την Περσία, οπότε ήταν απαραίτητο να δημιουργηθούν σταθμοί στους δρόμους, ειδικά στην απέραντη έρημο.

Οι Ναβαταίοι ίδρυσαν την «Ουμ Αλ-Τζιμάλ», και ίσως το αρχικό της όνομα να ήταν «Θάντια», το οποίο αρκετοί αρχαίοι γεωγράφοι αναφέρουν ότι βρίσκεται σε αυτήν την περιοχή της ερήμου αλλά δεν γνωρίζει κανείς τη θέση της, για να είναι ένας σταθμός ανάπαυσης για εμπορικά καραβάνια μεταξύ της Πέτρας, της πρωτεύουσας του Βασιλείου, και του Λεβάντε. Ήταν αρχικά ένα μικρό κέντρο που μεγάλωσε σε σημασία καθώς το εμπόριο άνθισε στη γραμμή Πέτρας/Λεβάντε.

Η «Ουμ Αλ-Τζιμάλ» βρίσκεται στην καρδιά της ιορδανικής ερήμου, ανατολικά της πόλης Μαφράκ, 15 χιλιόμετρα από αυτήν και κοντά στον παλιό δρόμο της Βαγδάτης. Χτίστηκε με μαύρη ηφαιστειακή πέτρα που άφησαν τα ηφαίστεια στην περιοχή. Εκεί βρέθηκαν Ναβαταϊκές επιγραφές, αλλά δεν αναφέρουν το όνομά της εκείνη την εποχή. Έξω από το τείχος βρέθηκαν επίσης πολλοί Ναβαταίοι τάφοι, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν ταφές ευγενών οικογενειών.

Το νερό είναι απαραίτητο παντού και πάντα, ειδικά στην έρημο, γι’ αυτό οι κάτοικοι της Ουμ Αλ-Τζιμάλ έσκαψαν ένα πηγάδι για κάθε σπίτι και η Αρχή έχτισε μεγάλες λίμνες και φράγματα για την αποθήκευση του νερού της βροχής. Ορισμένα πηγάδια εξακολουθούν να λειτουργούν μέχρι σήμερα. Ομοίως, μεγάλες και πολλές πλατείες προετοιμάστηκαν μέσα στην πόλη για την εγκατάσταση των καραβανιών που την επισκέπτονταν και γι' αυτό και την ονόμαζαν Ουμ Αλ-Τζιμάλ, καθώς η πόλη ήταν ένας σταθμός όπου τα καραβάνια ξεκουράζονταν και τροφοδοτούνταν με νερό και φαγητό και μετά συνέχιζαν την πορεία τους.

Το 557 μ.Χ., ένα ιστορικό γεγονός έλαβε χώρα στην πόλη Ουμ Αλ-Τζιμάλ: τα εγκαίνια του καθεδρικού ναού της πόλης, και οι συμμετέχουσες αντιπροσωπείες προέρχονταν από διάφορες γειτονικές επισκοπές στην Ιορδανία, τη Συρία και την Παλαιστίνη. Η Ουμ Αλ-Τζιμάλ ήταν τότε στο απόγειο της δόξας της. Ο ψηφιδωτός χάρτης της Μάνταμπα, ο οποίος χρονολογείται περίπου στο 565, οκτώ χρόνια μετά τα εγκαίνια του καθεδρικού ναού, πρέπει να ανέφερε και να ζωγράφισε την πόλη Ουμ Αλ-Τζιμάλ, τον καθεδρικό ναό της και άλλες πόλεις και κέντρα κάποιας σημασίας στην έρημο της Ιορδανίας.

Δεκαπέντε εκκλησίες βρέθηκαν στην πόλη Ουμ Αλ-Τζιμάλ, γεγονός που, αν μη τι άλλο, δείχνει την ευημερία του Χριστιανισμού και τις αρχαίες καταβολές του, καθώς και την ευσέβεια των ανθρώπων της και την αγάπη τους για τον Χριστό. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι η πόλη είναι ο τόπος μετακίνησης δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων και καραβανιών, οπότε η εκκλησιαστική αρχή πρέπει να έχει ενδιαφερθεί πνευματικά για τους χριστιανούς που έρχονται στην πόλη με καραβάνια από όλες τις κατευθύνσεις. Η παλαιότερη εκκλησία είναι η Εκκλησία του Ιουλιανού, η οποία χρονολογείται από το 345.

Στη βυζαντινή εποχή, οι στρατιωτικοί στρατώνες μετατράπηκαν σε μοναστήρι και σήμερα ονομάζεται "Το Μοναστήρι", και αυτό υποδηλώνεται από την επιγραφή που βρέθηκε στον πύργο στη νοτιοανατολική γωνία, έναν εξαώροφο πύργο ύψους δεκαέξι μέτρων, από τον οποίο ένα μπαλκόνι προεξέχει πάνω από κάθε μία από τις τέσσερις πλευρές του με το όνομα ενός από τους αρχαγγέλους: Γαβριήλ, Μιχαήλ και Ραφαήλ. Στην τέταρτη πλευρά είναι γραμμένο το όνομα του Ουριήλ, ενός μυθικού αγγέλου. Ο στρατώνας είναι ένα ορθογώνιο κτίριο με μια εκκλησία τριών στοών και γύρω από την εκκλησία μια ανοιχτή αυλή που περιβάλλεται από μία ή δύο σειρές δωματίων.

Μεταξύ των σημαντικότερων εκκλησιών της Ουμ Αλ-Τζιμάλ, ο δυτικός ναός βρίσκεται κοντά στην πύλη του Κόμμοδου και το μήκος της κύριας εισόδου του είναι περίπου είκοσι τέσσερα μέτρα, ενώ ο κυρίως ναός είναι περίπου είκοσι δύο μέτρα σε μήκος και δεκαέξι μέτρα σε πλάτος, και δίπλα στο κτίριο υπάρχουν δύο τόξα χαραγμένα με δύο σταυρούς. Ο ναός περιβάλλεται από δύο στοές από το βορρά και από το νότο, και μεταξύ του κυρίως ναού και των στοών υπάρχουν δύο σειρές τόξων.

Οι υπόλοιπες εκκλησίες έχουν κάποιες την μορφή μεγάλης αίθουσας και κάποιες έχουν ένα κλίτος στη μέση που χωρίζεται από τις πλαϊνές στοές με καμάρες στηριζόμενες πάνω σε βάσεις.

Φυσικοί και εμπορικοί παράγοντες ήταν η αιτία της καταστροφής της Ουμ Αλ-Τζιμάλ και της εγκατάλειψης του πληθυσμού. Ο τρομερός σεισμός του 746 και η ριζική αλλαγή των εμπορικών δρόμων ήταν σημαντικοί λόγοι για τον οικονομικό και αρχιτεκτονικό θάνατο της Ουμ Αλ-Τζιμάλ και την διαγραφή της από το πρόσωπο της ιστορίας. Τα καραβάνια πια περνούσαν μακριά της και δεν υπήρχε κανείς που να ονειρεύεται αυτά που βρίσκονται ανάμεσα στα ερείπια της, εκτός από κάποιους Βεδουίνους και αυτούς που ψάχνουν για χρυσό και θησαυρούς.

Η Ουμ Αλ-Τζιμάλ ξεχάστηκε και παραμελήθηκε, αφού ιδρύθηκαν άλλες πόλεις που ευημέρησαν, αλλά παρέμεινε πιστή σε όσους διάβαζαν τη γλώσσα των αρχαιοτήτων για την εξαφανισμένη δόξα της. Είναι όμορφη και η ομορφιά της είναι αυτό που λέει η ιστορία της για την χριστιανοσύνη της.